Paslanmaz Saç İşleme

Karbon malzeme gruplarından yararlanılıp üretimi yapılan, içeriğinde en az %10,5 krom bulunan demir esaslı bir alaşım olan paslanmaz çelik saclar, günümüz şartlarında kromun olmasıyla beraber oksidasyona dirençli olup paslanmaz özelliği etkin şekilde bulunan ürünlerdir.

Paslanmaz sac malzemeleri, sanayi alanında oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olduğundan, farklı sektörler tarafından da sıkça tercih edilmektedir. Özellikle metal sanayi ve ağır sanayi, ev eşyaları ve beyaz eşya sanayisi gibi alanlarda kullanımı yaygındır. Pürüzsüz yüzeyi sayesinde estetik anlamda tercih edilen bu malzemeler, asansörlerde, bina dış cephesinde ve mutfaklarda doğrudan araç ve gereç olarak kullanılmaktadır. Paslanmaz sac üretimi, levha formunda olduğu için işleme anlamında da yüksek bir kullanımı bulunur. Yüksek sıcaklık dayanıklılığı ve parlak görüntüsü ile dekoratif amaçlar için kullanılan paslanmaz saclar, mutfak alanlarında, gıda ve tıp endüstri alanlarında, otomotiv sanayi alanlarında, egzoz boruları, fotoğraf sanayisi, petrol ve kimya alanları, depolama tankları ve beyaz eşya ürünlerinde doğrudan kullanılmaktadır.

Kabartma Paslanmaz Sac Levha: Bu levha çeşidi, pürüzsüz, fırçalanmış, geometrik ve mat ya da parlak bir yüzey görünümüne sahiptir. Üretim de farklı araçlar kullanarak elde edilen kabartmalı desenler oluşmaktadır. Düz, yuvarlak, yarı yuvarlak ve kare girinti, elmas, piramitler gibi birçok özel formalarda bulunmaktadır. Kabartma paslanmaz saclarda özel rastgele tasarımlar için CNC kontrolleri ile ilerleme işlemi takip edilmektedir.

Delikli Paslanmaz Sac: Delikli sac üretmenin en uygun maliyeti üretimde delme işleminin kullanılmasıdır. Endüstriyel imalatta ilk olarak metaller tek tek işlenir ya da bobinler yardımı ile şeritler oluşturulur. Pres yardımı ile paslanmaz sac üzerinde delik sıraları zımbalanarak delme işlemleri bu sıra doğrultusunda yapılır.

Bilgisayar kontrolü ile yapılan imalat sürecinde CNC delme makinesinin kullanımı sayesinde müşterinin talep ettiği özel tasarımların elde edilmesinde kolaylık sağlamaktadır. Delikli sacların kullanım alanları stant tasarımı ve iç mekanlarda, cephelerde, güneş gölgeleme panellerinde, korkuluklar ve balkon korkulukları gibi birçok alanda tercih edilmektedir.

Profil Paslanmaz Sac: Profil paslanmaz sac, sacların direk rulodan şekillendirme silindiri üzerine, arka arkaya silindirlerin geçirilmesi ile üretilmektedir. Her aşamada, talep edilen profile ulaşana kadar tabaka bükülerek, malzeme parçalara ayrılır. Bu işlemler büyük miktarlarda ki düşük maliyetli üretim için uygundur, ancak profil stilleri seçimi sınırlıdır.

Kombine Paslanmaz Sac: Yükseltilmiş delikler, yükseltilmiş olan koniye benzeyen kenarlardan oluşmaktadır. Sacın bükülmesi ya da yivlenmesi ile delikli paslanmaz sac ek stabilite kazanmış olur. Kullanım alanları kaymaz basamaklar, güneşten koruyucular ve cephe kaplamalarında tercih edilmektedir. Üretim esnasında sac kesme ve presleme teknikleri ile birleştirilerek bir dizi elde edilmektedir. 

Genişletilmiş Mesh Paslanmaz Sac: Genişletilmiş paslanmaz sac, panelleri ve şeritleri keserek elmas şeklindeki açıklıklardan oluşan yarı mamul ürünlerdir. Deliklerin boyutu, tabakanın alanı boyunca yapılan paralel kesimlerin uzunluklarına göre ayarlanmaktadır. Kullanım alanları genellikle korkuluklar, çitler, dış cepheler, tavanlar, sergi ve stant tasarımlarında tercih edilmektedir.

Izgara Paslanmaz Sac: Izgara bir yönde çubuk ve şeritten, diğer yönden ise destek çubuğu ve şerit boyunca oklu bir ızgaradan oluşmaktadır. Boy ve en den presleme işlemi ile birbirlerine montajlanır. Görünümü düzenli bir desenden oluşmakta olup, modern CNC üretimi ile farklı aralıklarda üretim yapılabilmektedir.

Izgaranın büyük bir oranı açık olduğu için üretim esnasında az malzeme kullanılmaktadır. Izgara paslanmaz sac, üretiminde profilli çubuklar tercih edildiğinde kaymaz yüzey elde edilmektedir. Ayrıca ızgaranın kenarları, ızgara yapısına stabilite sağlayabilmesi için yassı çelik ve açılı profiller ile tamamlanmaktadır. Saclar, genellikle mimari tasarımda, iç ve dış uygulamalar da tercih edilmektedir.

Dokuma Metal Paslanmaz Sac: Bu sac çeşidinde kablolar, kordonlar, yuvarlak ve düz teller şeklindeki ürünler ile dokuma işlemi yapılmaktadır. Dokuma metallerde uzunluklar değişebilirken genişlikler 8m ‘ye kadar yapılmaktadır. Üretimde kullanılacak metal telin ya da yumuşak dokuma kordonuna göre üretim sonucunda esnek yapı veya sert yapı oluşmaktadır.

Dokuma metallerin özel şekli spiral örgülerden oluşmaktadır. Bu da yuvarlak veya düz tellerin birbirleri etrafında, düz zincir ve dalgalı zincir sarılması ile oluşur. Başlangıçta endüstride taşıma bandı olarak kullanılırken esnekliği ve iyi gerilme dayanıklılığı ile mimari alanında da tercih edilmektedir.

Paslanmaz Çelikleri Makasla Kesme: Paslanmaz çelik sacların kesilmesi, pekleşme özelliklerinden dolayı eşdeğer karbonlu saclara göre daha fazla kuvvet gerektirir. Malzeme sünek olduğundan kesme boşluğu dar olmamalıdır. 2 mm’den kalın saclarda kalınlığın %5’i, daha ince saclarda kalınlığın % 3’ünün kesme boşluğu olarak alınması tavsiye edilir.

Paslanmaz Çelikleri Kalıpta Kesme: Yağlayıcı kullanmadan kesme yapılabilir, ancak kullanılması halinde kuvvet ve güç ihtiyacı düşer, dolayısıyla takım ömrü artar. Kesme boşluğunun doğru ayarlanması çok önemlidir. Dar boşluklar hassas ayar gerektirir ve kalıp aşınmasını artırır. Gereğinden büyük boşluklar ise sünek paslanmaz çeliklerde kesme yüzeyinin bozulmasına yol açar. En uygun boşluk; kullanılan takım, iş parçası geometrisi ve malzeme özelliklerine bağlı olarak ayarlanır.

Delme ve pul kesme kalıpları da karbon çelikleri için yapılanlara kıyasla daha hassas yapılmalıdır. Kesme boşluğu kalınlığın %10’unu geçmemelidir. 1 mm ve daha ince saclarda, tavsiye edilen kesme boşluğu (her tarafta) 0,025 ile 0,035 mm arasındadır. Kesme kuvvetinin düşürülmesi için kalıp veya zımbanın açılı yapılması gerekebilir. Zımba üstüne malzemenin kaynamasının önlenmesi için yüksek viskoziteli yalayıcılar kullanılabilir.

Delik delme işlemlerinde, en düşük çap sac kalınlığının 2 katından az olmamalıdır. Birden fazla delik olduğunda, delikler arası uzaklık en az sac kalınlığı kadar olmalıdır.

Bükme: Sac işleme yöntemleri içinde en çok uygulanan işlemlerden biri bükmedir. Bükme bölgesinin geometrisini; sac kalınlığı, sac genişliği, büküm açısı, büküm yarıçapı, tarafsız (nötr) eksenin yarıçapı ve nötr eksende büküm yayının uzunluğu oluşturmaktadır. Büküm derecesinin artması demek, büküm yarıçapının azalması ve büküm açısının artması demektir.

Bükme bölgesinde meydana gelen şekil değişiklikleri bükülen malzemenin cinsine ve bükmede uygulanan boyutlarının birbiri ile olan oranlarına bağlıdır. Bükme işlemlerinde kesit distorsiyonu, sac kalınlığına olduğu kadar sac genişliğine de bağlıdır.

İnce saclarda kalınlığın çok küçük olmasından dolayı, tarafsız eksenin kayması oldukça düşük mertebelerdedir ve genelde ihmal edilmektedir.

Derin çekme: Sac levhalardan kap şeklinde parçalar elde etmekte kullanılan yöntemlerin en önemlisi derin çekmedir. Derin çekmede karakteristik üçgenleri meydana getiren fazla malzeme katlanmalara neden olabilir. Bu katlanmalara engel olmak için pot çemberi kullanılır. Sünek olmaları nedeniyle özellikle soğuk sac şekillendirmede en çok kullanılan türler östenitik paslanmaz çeliklerdir. Bu malzemelere yüksek oranlarda çekme uygulanabilir. İki eksenli germe ile %35’den daha fazla şekillendirilebilir, çünkü şekillendirme sırasında kısmen martensitik dönüşüm olması metalin büzülmeye direnç göstermesini ve daha büyük miktarlarda üniform şekil değiştirmesini sağlar.